Naar een groene en gedragen Drentse energietransitie

27 mei 2020

Naar een groene en gedragen Drentse energietransitie

Bestuurders van gemeenten en provincie hebben in april een concept van de Regionale Energiestrategie gepresenteerd die in de raden en staten wordt behandeld. De Drentse natuur- en milieuorganisaties omarmen de daarin opgenomen ambitie. De aanpak en uitwerking van het aandeel energiebesparing, participatie en ruimtelijk randvoorwaarden moet wel stukken beter. Zij vormen de belangrijkste sleutel voor succes.

We omarmen de ambitie

In de concept RES (Regionale Energiestrategie), die in mei door de meeste Drentse gemeenteraden behandeld werd, staat: “In 2030 komt 25 procent van het energiegebruik in Drenthe van zonne- en windenergie”. De concept RES vormt een tussenstap richting de definitieve RES 1.0, waarin de ambities verder uitgewerkt worden in concrete plannen.

We zijn in Drenthe op weg om de energietransitie vorm te geven. De ambities zijn er, maar hoe zorgen we ervoor dat er voldoende draagvlak is in de samenleving? Dat natuur en landschap worden behouden? Dat energiebesparing ook een belangrijk onderdeel van de transitie vormt?

De Natuur en Milieufederatie Drenthe en de natuur- en terreinbeherende organisaties vinden dat ook Drenthe een substantiële bijdrage moet leveren aan het behalen van de klimaatdoelen. Tegelijkertijd hebben wij de zorg dat de energietransitie het landschap in Drenthe ook kan verprutsen. Wij zetten daarom in op een breed gedragen energietransitie op basis een zorgvuldig proces, een duidelijke ruimtelijke visie en op basis van duidelijke voorwaarden. Dit staat ook in onze reactie op de concept RES.

Meer nadruk op energiebesparing

In deze reactie omarmen wij de Drentse ambities voor duurzame energieproductie, maar geven wij ook aan dat energiebesparing voor ons nóg belangrijker is. Immers, wat je niet gebruikt, hoeft je ook niet op te wekken. En voor de energie die toch opgewekt moet worden, stellen wij in onze reactie een aantal voorwaarden.

Breed gedragen transitie

Wij roepen de RES partijen op om burgerparticipatie nog serieuzer te nemen én concreet te maken. Zowel in de ontwikkeling van de RES zelf, als in de uitvoering ervan. Door burgers nauw te betrekken bij besluitvorming, het maken van plannen voor energieprojecten in hun directe omgeving en door 50% lokaal eigendom van energieprojecten als voorwaarde te stellen.

Waarborgen van natuur en landschap

Wij maken ons zorgen over de huidige, veelal op grondpositie gestuurde ontwikkelingen waarmee afbreuk gedaan wordt aan natuur- en landschapswaarden en ruimtelijke kwaliteit van Drenthe. Wat ons betreft mogen beschermde natuurgebieden en gebieden met belangrijke landschapswaarden geen zoekgebieden vormen voor grootschalig zonne- en/of windprojecten.

Regionale visie op ruimte

In onze reactie onderstrepen wij nogmaals het belang van actieve ruimtelijke sturing op basis van een aantal harde ruimtelijke principes, waaronder: het zuinig en zoveel mogelijk meervoudige ruimtegebruik, het combineren van opgaven, vraag en aanbod zo dicht mogelijk bij elkaar brengen en het aansluiten bij gebied-specifieke kenmerken. Wij roepen op om een concrete invulling aan deze principes te geven.

Niet in het buitengebied, maar juist in de stedelijke en gebouwde omgeving en de aanpalende gebieden. Op basis van de zonneladder, met voorrang voor zon op dak – en rekening houdend met de huidige netcapaciteit en de benodigde investeringen hierin. Dit vraagt om een gezamenlijk vorm te geven bovengemeentelijke regie. Wij stellen voor om toe te werken naar een regionale visie op ruimtegebruik op basis van deze ruimtelijke principes.

Veel projecten voldoen niet

In onze reactie constateren wij tenslotte dat het merendeel van de huidige vergunde en nog niet vergunde projecten niet aan bovenstaande voorwaarden voldoet. Er is een grote kans dat gewenste initiatieven worden verdrongen. Wat ons betreft moeten projecten in de pijplijn, die niet aan genoemde voorwaarden voldoen, in dat geval ook ter discussie gesteld worden.

De energietransitie kan de klimaatdoelen een stap dichterbij brengen. Maar niet ten koste van alles! Daarom zet de Natuur en Milieufederatie Drenthe zich komend jaar met hart en ziel in voor een gedragen RES met meerwaarde voor natuur- en landschapswaarden en de ruimtelijke kwaliteit van Drenthe.