St. Jansrogge: oeroud gewas in een nieuw jasje

29 oktober 2025

Sint-Jansrogge: oeroud gewas in een nieuw jasje

Welkom in Drenthe, waar de landbouw van de toekomst al gewoon groeit! De komende tijd zetten we in de Drentse proeftuin 12 mooie gewassen in het zonnetje: van veldboon tot zonnekroon. Deze gewassen zorgen voor een gezonde bodem, meer leven, plantaardige eiwitten, biobased bouwmaterialen én lokaal voedsel. Geen grote woorden maar daden op het land. Dit keer kijken we naar de korte keten en vertellen we het verhaal van Sint-Jansrogge. Dit oeroude graan ademt niet alleen historie, maar geeft de bodem nieuw leven en brengt smaak en karakter in het Drentse landschap.

Als je afgelopen zomer over de Drentse akkers van Mooyland liep, dan zag je het meteen: statige halmen, soms wel twee meter hoog, wuivend in de wind. Dit is Sint-Jansrogge – een gewas met een geschiedenis, maar vooral ook een verhaal van Drentse innovatie. Zo’n akker was ooit meer regel dan uitzondering. Nu is het Frank Rozendaal, nieuwe boer en pionier, die zich afvraagt: hoe deden onze voorouders dat toch?

Pionieren met traditie

Frank en de stichting Mooyland willen natuur en landbouw dichter bij elkaar brengen. Op hun grond, gepacht van Natuurmonumenten, draait het om herstel: biodiversiteit en flora moeten terug op de akker. Sint-Jansrogge of ‘eeuwige rogge’ -of eigenlijk de teeltwijzes ervan- passen hier perfect:

• Sint-Jansrogge werd vroeger gezaaid op 24 juni, oftewel Sint Jan. Het jaar erop kon geoogst worden.
• ‘Eeuwige rogge’ werd direct na de oogst weer ingezaaid. Hierdoor kon het jaar op jaar op dezelfde plek blijven staan zonder de bodem uit te putten: vandaar de naam.

In 2024 probeerde Frank Rozendaal voor het eerst deze oude teeltmethodes uit – met de oeroude Waldstauden rogge: “Je moet wel durven experimenteren. Vroeger zaaiden ze gewoon tussen de stoppels, nu lopen de schapen hier, net als vroeger. Door het uitstoelen (het onderaan vormen van zijstengels) krijg je een sterkere, vollere plant.”​

Biodiversiteit en uitdagingen

De rogge wordt bewust op schrale grond geteeld, zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen – gunstig voor de natuur, uitdagend voor de boer. Schapen grazen ’s winters op de akker, werken de organische stof in de bodem en zorgen voor een stevige bodem. “Ons doel: een gezonde, levende akker, waar weer van alles spontaan terugkomt. Maar pionieren is niet makkelijk. Het weer, vogelvraat en het vinden van genoeg afnemers: het hoort er allemaal bij.” Toch ziet Frank volop kansen. Want deze rogge levert niet alleen graan, maar ook stro en veevoer op. Multifunctioneler kan haast niet.

Lokale keten, écht anders eten

Mooyland zet stevig in op de korte keten. De oogst van de rogge vindt zijn weg naar ambachtelijke bakkers zoals Vlier uit Kleindijk, naar bierbrouwers en zelfs naar een lokale whiskey stoker. “Het mooiste is: gewoon een vers Drents brood, uit je eigen buurt, waar je elke dag van kunt genieten,” vindt Frank. Zijn passie voor biodiversiteit en regionaal voedsel klinkt duidelijk door. “Sint-Jansrogge is een erfstuk met potentie. Met oude rassen verzeker je je van een palet aan voedingsstoffen, minder afhankelijkheid van het weer en een veerkrachtig bedrijf.”

Maar financieel blijft het zoeken: het moet in de keten passen, anders lukt het niet. Meer samenwerking tussen boeren en andere ketenpartners, kortere lijnen en bewuste consumenten zijn volgens Frank onmisbaar voor blijvend succes.

Steun de Drentse geschiedenis

Wil je zelf bijdragen? Proef het verschil, kies eens voor brood van oude rogge uit de streek. Durf te ontdekken hoe lekker lokale tradities kunnen zijn. Wie weet proef je niet alleen een beetje Drentse geschiedenis, maar ook de toekomst van ons landschap.

Meer weten? Bekijk het werk van Stichting Mooyland en proef het verhaal achter jouw lokale rogge.