Oproep: een provincie-breed bollenpakket met tijdelijke zonering biedt houvast

Burgers en natuur verdienen bescherming tegen bestrijdingsmiddelen

Het gebruik van bestrijdingsmiddelen, vooral in de bollenteelt, leidt in Drenthe tot toenemende zorgen over de risico’s voor onze gezondheid, de natuur en ons drinkwater. Niet alleen in de gemeente Westerveld, maar ook in de gemeente Tynaarlo, Aa en Hunze en De Wolden maken inwoners zich inmiddels ernstige zorgen over lelieteelt in de nabijheid van hun dorpen. Dit is bepaald geen nieuw fenomeen. De Drentse natuur- en milieuorganisaties en burgergroepen zoals Meten=Weten trekken al heel lang aan de bel.

Ook dit jaar verschenen er in heel Drenthe leliepercelen bij dorpen en de randen van natuurgebieden. Met als gevolg dat steeds meer bewoners hun zorgen uiten bij de provincie en de gemeenten. De aanwijzingen dat deze intensieve teelt risico’s en schadelijke effecten veroorzaken stapelen zich inmiddels op.

Drentse lelietelers hebben wel uitgesproken een stap naar verduurzaming te willen zetten. Eind vorig jaar tekenden zij in dit kader met de provincie een intentieverklaring. Zij stellen dat een grote afname van middelen in een paar jaar mogelijk is, op grond van een aantal proefvelden. In de praktijk moeten ze dat nog wel bewijzen.

Binnen de provincie zijn de zorgen van bewoners ook bestuurlijk erkend, maar helaas heeft dit de afgelopen jaren niet geleid tot beleid of regelgeving voor de bollenteelt. Terwijl dit al in 2019 de aanbeveling  was, toen Martha Buitenkamp en Marga Kool hun rapport Uitgesproken publiceerden. Hierin adviseerden zij overheden om helder en consistent beleid en maatregelen op het snijpunt van landbouw, volksgezondheid en ruimtelijke ordening voor de bollenteelt op te stellen.

Oplopende spanningen

Ondertussen liggen er ook diverse uitspraken van rechtbanken en de Raad van State over het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de nabijheid van woningen en Natura 2000-gebieden. En lopen in verschillende gemeentes de emoties hoog op.

Uit de toename van het aantal acties en rechtszaken blijkt dat de maat bij bezorgde burgers vol is. Zij balen ervan dat de bestuurders geen echte stappen nemen die hun onrust wegnemen en een betere bescherming geven. Aan de andere kant zie je nu dat het ook de boeren raakt. Zij willen niet worden weggezet als notoire gif-spuiters. De bollenteelt brengt bovendien veel geld in het laatje en dus staan er ook financiële belangen op het spel. Als de bestuurders nu geen stap naar voren doen, drijft dat bewoners, boeren en natuurbeschermers alleen nog maar verder uit elkaar.

• Wat zegt de Raad van State?
  Uit de recente uitspraak van de Raad van State blijkt dat je er niet zonder meer vanuit mag gaan dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen aan de rand van beschermde natuurgebieden geen schadelijke effecten heeft op de natuur. Dit zou verstrekkende gevolgen kunnen hebben op alle teelten in de nabijheid van deze gebieden, omdat hiervoor dan mogelijk een vergunning moet worden aangevraagd.

  De provincie heeft naar aanleiding van deze stappen vandaag bekendgemaakt dat ze nu wel regels gaat stellen voor de bollenteelt in directe omgeving rond de Drentse Natura 2000 gebieden. Verder overweegt zij ook een moratorium in te stellen voor het totaal aantal hectares bollenteelt in Drenthe. Deze stappen juichen wij toe.

• Wat gebeurt er in Westerveld?
  In de gemeente Westerveld hebben de fracties Progressief Westerveld en PvdA de Initiatiefbeleidsnota Sierteelt geagendeerd. Bij de behandeling daarvan in de raad is een motie m.b.t. onderzoek naar de tijdelijke beperking van sierteelt aangenomen.

Uit de impasse!

Het is de hoogste tijd dat de Drentse gemeenten en de provincie gezamenlijk verdere stappen vooruit zetten. In Westerveld lijkt nu ook een brede meerderheid van de gemeenteraad voor een combinatie van (tijdelijke) zonering en verdere afspraken over verduurzaming van de teelt. Wij omarmen deze inzet en pleiten voor een provincie-breed pakket dat houvast geeft voor alle Drentse gemeenten.

• Een gemeentelijke handleiding is er al
  Eind vorig jaar presenteerden Natuur & Milieu en Urgenda hun Gemeentelijke handleiding Regulering bestrijdingsmiddelen. Binnenkort verschijnt ook een handleiding voor provincies. Waar provincies vooral verantwoordelijk zijn voor schoon drinkwater en herstel van natuur, zijn gemeenten verantwoordelijk voor een gezonde leefomgeving voor burgers.
  De gemeentelijke handleiding laat zien dat gemeenten diverse mogelijkheden hebben om hun burgers te beschermen tegen bestrijdingsmiddelen, bijvoorbeeld via een vorm van zonering.