Lupine: een veelzijdige veranderaar in de eiwittransitie

2 juli 2025

Lupine: een veelzijdige veranderaar in de eiwittransitie

Welkom in Drenthe, waar de landbouw van de toekomst al gewoon groeit! De komende tijd zetten we in de Drentse proeftuin 12 mooie gewassen in het zonnetje: van veldboon tot zonnekroon. Deze gewassen zorgen voor een gezonde bodem, meer leven, plantaardige eiwitten, biobased bouwmaterialen én lokaal voedsel. Geen grote woorden, maar daden op het land. Dit keer nemen we een kijkje over de grens: bij boer Henk en zijn lupine in Brabant. Kan dit mooie gewas ook in Drenthe voet aan de grond krijgen?

In Drenthe kennen we vooral de wilde lupine, die oorspronkelijk uit Noord-Amerika komt: de plant die kamp Westerbork in de lente verandert in een paarse bloemenzee. Ook in onze bermen doet hij het goed, want lupine houdt wel van zandgrond. Er zijn wel Drentse boeren die lupine telen, zoals Kees Sijbenga. Maar hij gebruikt de lupine als eiwitrijk voer voor zijn kippen. Lupine voor menselijke consumptie -de blauwe of witte lupine- wordt in Drenthe, voor zover wij weten, niet grootschalig geteeld.

Lupine: een boontje met inhoud

Lupine is een kleurrijke peulvrucht die steeds meer aandacht krijgt in Nederland, en niet zonder reden. Het gewas biedt een indrukwekkende combinatie van gezondheid, duurzaamheid en biodiversiteit. Lupine is een uitstekende vleesvervanger, met een hoog gehalte aan plantaardig eiwit (tot wel 35%), veel vezels, B-vitamines en mineralen zoals ijzer, calcium en zink. Bovendien is lupine glutenvrij en bevat het alle essentiële aminozuren die ons lichaam nodig heeft.

Maar wat lupine extra bijzonder maakt is de positieve impact op de natuur. De plant groeit goed op arme zandgronden en bindt stikstof uit de lucht via bacteriën in de wortels. Hierdoor verbetert de bodemvruchtbaarheid zonder kunstmest, trekt het insecten aan en draagt het bij aan de biodiversiteit. Lupine past daardoor perfect in een natuurinclusieve landbouw en is ideaal voor Nederlandse gronden, ook in gebieden als Drenthe en de Brabantse Peel.

Het verhaal van Henk Kerkers: van groenbemester tot smaakmaker

Boer Henk Kerkers uit Brabant is één van de pioniers die de kracht van lupine in de praktijk brengt. Sinds 2014 teelt hij groenten en kruiden zo natuurlijk mogelijk, met een sterke voorkeur voor natuurinclusieve methoden en zonder chemische middelen. Lupine gebruikte hij aanvankelijk als groenbemester -een gewas dat de bodem voedt en verbetert- maar dankzij nieuwsgierige chefs ontdekte hij de culinaire waarde van het boontje.

Deze ontdekking leidde tot een samenwerking met kennisinstellingen zoals het Louis Bolk Instituut en de oprichting van Lekker Lupine: een collectief van Nederlandse lupinetelers die kennis uitwisselen, nieuwe rassen testen en samen werken aan productontwikkeling en afzet. Ondanks de uitdagingen van het pionieren, zoals wisselende oogsten door droogte of nattigheid, blijft het enthousiasme onder boeren groot en sluiten zich steeds nieuwe telers aan.

Volgens Henk is lupine een sleutelgewas in de eiwittransitie: het bevat net zoveel eiwit als soja, maar wordt lokaal geteeld en is daardoor duurzamer. Door lupine te verbouwen, verkleinen we de afhankelijkheid van geïmporteerde soja en verbeteren we de bodem en biodiversiteit, zonder kunstmest.

• De uitdagingen van lupine teelt
  Samen met restaurants, collega-boeren en initiatieven als Lekker Lupine werkt Henk aan de opmars van lupine. Innovaties zoals mechanische onkruidbestrijding maken de teelt efficiënter, maar samenwerking in de keten blijft essentieel om lupineproducten bij de consument te krijgen.

  De grootste uitdagingen zijn afzet, verwerking en prijsconcurrentie met goedkopere buitenlandse producten. Consumenten en supermarkten moeten de meerwaarde van Nederlandse lupine leren waarderen. Ook verwerkers zijn nodig om aantrekkelijke producten te maken. Consumenten die al bekend zijn met lupine zijn vaak verrast door de veelzijdigheid van lupine: van spreads en burgers tot shoarma en vegan worstenbroodjes. Het is niet alleen lekker en voedzaam, maar ook goed voor hart en darmen.

Oproep aan boeren, burgers en beleidsmakers

Henk roept boeren op om samen te werken en klein te beginnen. Met steun uit de markt en goed beleid kan lupine uitgroeien tot het “gouden boontje” van de toekomst – goed voor bodem, boer en bord. Wil je lupine zelf eens proberen? Op Lekker Lupine vind je allerlei producten en recepten!