Ik ben Naakte Haver en dit is mijn verhaal

29 oktober 2025

Welkom in Drenthe, waar de landbouw van de toekomst al gewoon groeit! De komende tijd zetten we in de Drentse proeftuin 12 mooie gewassen in het zonnetje: van veldboon tot zonnekroon. Deze gewassen zorgen voor een gezonde bodem, meer leven, plantaardige eiwitten, biobased bouwmaterialen én lokaal voedsel. Geen grote woorden maar daden op het land. Dit keer laten we een gewas met een bijzondere naam aan het woord, namelijk naakte haver. Zij is namelijk bezig aan een opmars. Ze is het toonbeeld van de korte keten: van bodem naar bord en vertelt ons graag haar verhaal.

Ik ben naakte haver. Misschien heb je mij nog niet vaak ontmoet, maar ik groei hier in Drenthe, Friesland en steeds meer plekken in Nederland. Ik ben een graansoort met een missie: ik wil jouw bord vullen en jouw bodem versterken. Anders dan mijn ‘gewone haver’-broer verlies ik mijn jasje vanzelf bij het dorsen. Geen extra pelstap, dus minder energie, meer puur natuur. Dat maakt mij perfect voor korte ketens: boeren, verwerkers en burgers die direct samenwerken, zonder een wirwar van tussenstappen. 

Mijn lijf zit bomvol goede spullen: eiwitten (tussen de 12 en 20%: dat is het dubbele van zilvervliesrijst) om je spieren te laten juichen, goede vetten die niet aan je heupen blijven plakken en vezels die je buik een blij dansje laten doen. Daar bovenop strooi ik er nog wat vitamines en mineralen overheen – puur om jouw motor soepel te laten draaien. En mijn bètaglucanen? Die zijn als een persoonlijke onderhoudsploeg voor je lijf: ze houden je cholesterol keurig in het gareel en zorgen dat je bloedsuikerspiegel geen achtbaanrit maakt. Daarbij groei ik op zonder giftige hulpmiddelen en mijn diep wortelgestel laat de bodem ademen en water vasthouden. Als ik ergens wortel schiet, laat ik de grond beter achter dan ik hem vond. 

Maar, er is één ding dat ik nodig heb om echt te kunnen bloeien: jouw keuze. 

De eerste Drentse proefvelden 

Maak kennis met Erik Emmens, een akkerbouwer uit Drenthe die mij recent ontdekte. Erik teelt normaal vooral tarwe, aardappelen en uien en werkt veel samen met veehouders in ruilconstructies – alles in de geest van kringlooplandbouw. Twee jaar geleden deed hij mee aan een kookworkshop van voedingsdeskundige Rineke Dijkinga. Daar proefde hij mij voor het eerst – als rijstvervanger in een smaakvol gerecht. “Toen dacht ik: dit kan hier gewoon groeien, met zoveel waarde voor voeding en bodem. Dat moeten we proberen,” vertelt Erik. 

Eén probleem: mijn zaden waren nergens te vinden. Tot hij een bericht van Bianca van der Bos, oprichter van de Havercoöperatie, voorbij zag komen. Samen zorgden zij voor zaaizaad. En afgelopen voorjaar werden die in Drenthe op 2 hectare gezaaid. 

Erik teelt mij zonder chemie of kunstmest. Wel 3 keer eggen — een mechanische manier van onkruidbestrijding. Dat klinkt eenvoudig, maar zijn hart sloeg even over: “Het leek wel bouwland na dat eggen… ik dacht: heb ik alles vernield? Je schrikt je het apelazerus.” Maar een week later stond ik er weer stralend bij. 

Mijn rol in het bouwplan 

Wist je dat ik een ‘rustgewas’ ben? Dat betekent dat ik de bodem een welverdiende pauze geef. In vruchtwisseling ben ik goud waard: boeren zijn verplicht om minimaal eens in de paar jaar zo’n bodemherstellend gewas te telen. Normale haver levert voor een boer echter nauwelijks iets op – vaak beland ik dan als veevoer tegen bodemprijzen. Maar ík bied een voorsprong: ik kan het verschil maken tussen een gewas dat alleen de bodem helpt en een gewas dat ook iets opbrengt. Zoals Erik zegt: “Voor normale haver krijg je bijna niks. Maar naakte haver kan een win-win zijn — voor bodem en bankrekening.” 

De Havercoöperatie — samen sterker 

Ook Bianca van der Bos ziet mij als méér dan een gewas. Ze wil een beweging op gang brengen waarin boer en burger samen de voedselketen vormgeven. Naakte haver verdient een plek op tafel, niet alleen in de voerbak. Binnen de Havercoöperatie wordt gewerkt aan bewustwording, recepten, verhalen en verkoop. Bianca noemt het ‘crowdfarming’: samen zaaien, samen oogsten, samen eten. Op sociale media laten ze chefs als Laura de Grave zien die creatieve gerechten met mij maken. Maar het gaat niet alleen om promotie: het draait om afzet. Want alleen als jij besluit mij te kopen, kan ik blijven groeien. 

Waarom ik jouw rijst kan vervangen 

Veel van de rijst die jij eet, komt van ver. Dat kost energie, water en transport. Ik groei gewoon hier, onder dezelfde lucht die jij inademt. Dat maakt mij verser, klimaatvriendelijker en onafhankelijk van buitenlandse import. 5 grote kisten van mij geeft genoeg porties te eten om iedereen in de hele stad Assen een dag mee te voeden. 

Ik kan jouw nieuwe basisproduct worden: in de risotto, als vullende saladebasis, in soep of gewoon als warme hap bij groente en vis. Ja, ik vraag iets meer bereidingstijd. Maar ik geef je veel terug: smaak, voeding en de zekerheid dat je bijdraagt aan een gezonder voedselsysteem. 

De toekomst die ik wil groeien 

Als steeds meer van jullie mij kopen, kan ik mijn plek in het bouwplan uitbreiden. Dan kan Erik meer hectares inzaaien, collega-boeren meenemen en kan de Havercoöperatie mijn naam verder laten groeien. Het beleid en marktsysteem zijn nog niet in mijn voordeel — de goedkoopste granen uit het buitenland drukken mij hier weg — maar als jullie mij vaker kopen, kan dat veranderen. Erik zegt het zo: “Als de afzet er is, dan gebeurt er echt iets. Wij boeren kunnen het niet alleen. Maar samen met burgers en beleidsmakers kunnen we de keten veranderen.” 

Ik, naakte haver, ben een pionier en een bruggenbouwer. Tussen stad en platteland, tussen gezonde bodem en gezonde buik. Ik kan veel, maar alleen als jij mij ziet en waardeert. Dus: zoek mij op, kook met mij, deel mijn verhaal. Want als wij samen groeien, verander ik niet alleen jouw bord, maar ook het land waar ik wortel schiet.