Drents graan met dorst naar biodiversiteit

11 augustus 2025

Drents graan met dorst naar biodiversiteit

Welkom in Drenthe, waar de landbouw van de toekomst al gewoon groeit! De komende tijd zetten we in de Drentse proeftuin 12 mooie gewassen in het zonnetje: van veldboon tot zonnekroon. Deze gewassen zorgen voor een gezonde bodem, meer leven, plantaardige eiwitten, biobased bouwmaterialen én lokaal voedsel. Geen grote woorden, maar daden op het land. Dit keer ontdekken we de kracht van gerst op de Drentse zandgronden. Kan dit klassieke gewas een belangrijke schakel zijn in natuurinclusieve landbouw?

“Gerst hoort bij Drenthe,” zegt akkerbouwer Jan Reinier de Jong uit Odoorn. “Mijn opa verbouwde het al en nog steeds past het perfect in ons teeltsysteem.” Elk jaar groeit er op ongeveer 10.000 hectare Drentse zandgrond zomergerst – samen met Groningen heeft onze provincie het grootste areaal van Nederland. Deze stevige positie dankt gerst niet alleen aan zijn geschiedenis, maar vooral aan zijn meerwaarde voor bodem, biodiversiteit en boerenbedrijf.

Positieve effecten voor bodem en bedrijf

Gerst is een ideale keus binnen het verplichte 4-jarige rotatiesysteem (jaarlijks wisselen van gewas). Zo teelt bijvoorbeeld De Eerste Wijk, het oudste en grootste sociale agrarisch bedrijf van Nederland, ook gerst als wisselteelt.

De vroege oogst van gerst geeft ruimte om daarna extra stappen te zetten, zoals het inzaaien van groenbemesters. Dat heeft een dubbel positief effect: het verhoogt de biodiversiteit en verbetert de bodemstructuur. Jan Reinier licht dit toe: “Na de oogst kan het stro versnipperd worden en op het veld achterblijven. Daarna kan er een speciaal soort plant, een groenbemester, gezaaid worden. Die plant heeft lange wortels die kleine kanaaltjes in de bodem maken. Door het stro en deze planten blijft er meer organisch materiaal in de grond achter. Dat zorgt ervoor dat de bodem gezonder wordt en helpt het volgende gewas beter groeien.” Zo ondersteunt gerst een gezonde kringloop op het akkerbouwbedrijf.

Gewas met perspectief

Hoewel de opbrengsten op zandgrond wisselen – 6 tot 7 ton per hectare is mooi, sommige jaren ligt het lager – draait het bij gerst om meer dan kilo’s alleen. “Een hoge opbrengst is niet altijd beter”, legt Jan Reinier uit. “Voor goede brouwgerst telt vooral de kwaliteit, zoals het eiwitgehalte.” Hier is vakmanschap nodig: met slimme keuze voor rassen, bemesting en bodembeheer behaal je het beste resultaat.

Duurzaam telen is altijd in balans met de economische realiteit. Gerst past daarbij goed: het gewas stelt relatief weinig eisen aan de bodem, vermindert ziektedruk voor andere gewassen en sluit aan bij de wens naar lokale granen in bier, gort en andere streekproducten. Jan Reinier: “We werken met restproducten in plaats van kunstmest. We houden de kwaliteit scherp in de gaten. Waar nodig sturen we bij.”

Gerst is populair bij bierbrouwers en mouterijen. Boeren die erin slagen om aan alle kwaliteitseisen te voldoen ontvangen een premie boven op een basisprijs.

Meer biodiversiteit dankzij gerst

Echte winst voor natuur en landschap wordt behaald door slim te combineren: het telen van gerst in afwisseling met bloemrijke akkerranden of vogelvriendelijk beheerd graan zorgt voor een rijker bodemleven en trekt allerlei insecten, vogels en kleine dieren aan. “We hebben zelf 5 kilometer bloemenrijke akkerrand en 11 hectare vogelvriendelijk graan.” aldus Jan Reinier.

Samenspel tussen boer, burger en natuur

Gerst bewijst dat klassieke gewassen – mits slim geteeld – uitstekend aansluiten bij de uitdagingen van deze tijd. Dankzij nieuwe technieken en marktontwikkelingen kunnen boeren blijven investeren in innovatie en duurzaamheid.

Hoewel er scherpe concurrentie is van goedkope geïmporteerde gerst, ontstaan er kansen wanneer verwerkers en consumenten bereid zijn een eerlijke prijs te betalen. Zo dragen we samen bij aan een gezonde bodem, meer biodiversiteit en een krachtige lokale economie – een mooie winst voor burger, natuur en boer.

Dus: geniet je binnenkort van een Nederlands biertje of een bord gortepap? Sta dan eens stil bij de Drentse bodem waar het allemaal begint. Hier laten boeren met passie en vakkennis zien hoe toekomstbestendige akkerbouw eruitziet: met oog voor bodem, biodiversiteit en een gezonde boterham.