Bescherming van mens en natuur tegen bestrijdingsmiddelen kan niet meer wachten

16 oktober 2025

Bescherming van mens en natuur tegen bestrijdingsmiddelen kan niet meer wachten

In juni deden wij de oproep aan de provincie, gemeenten en bollentelers om samen te komen tot een pakket provincie-brede afspraken voor de Drentse bollenteelt. Een onderdeel van dit pakket zijn wat ons betreft afspraken over een zonering rond natuurgebieden, bebouwing en waterwingebieden waar bollenteelt niet is toegestaan. De Provinciale handleiding regulering bestrijdingsmiddelen, die recent door Natuur & Milieu en Urgenda is uitgebracht, bevestigt nu dat de provincie voldoende mogelijkheden heeft om zo’n zonering in te stellen.

Het hoge gebruik van bestrijdingsmiddelen, vooral in de bollenteelt, leidt in Drenthe tot toenemende zorgen over de risico’s voor onze gezondheid, de natuur en ons drinkwater. Binnen de provincie zijn de zorgen ook bestuurlijk erkend, maar helaas heeft dit de afgelopen jaren niet geleid tot regulering van de bollenteelt. Dit jaar lijkt de discussie over de schadelijkheid van bestrijdingsmiddelen, mede dankzij Meten = Weten, in een stroomversnelling gekomen.

• Meten=Weten winnaar Duurzame 100
  Meten=Weten is de nummer 1 in de Trouw Duurzame 100 van 2025. Mede dankzij het eigen onderzoek van deze vereniging legde de rechter dit jaar het gebruik van bestrijdingsmiddelen door bollentelers aan banden. Het is een beloning voor jaren stug volhouden. In 2022 was Meten = Weten al de winnaar van Drenthe van de Duurzame Dertig, een initiatief van Dagblad van het Noorden, Friesch Dagblad en Leeuwarder Courant.

Provinciale handleiding regulering bestrijdingsmiddelen

De Provinciale handleiding regulering bestrijdingsmiddelen geeft nu inzicht in welke juridische en beleidsmatige mogelijkheden de provincie heeft om bestrijdingsmiddelen of intensief bespoten teelten, zoals bollenteelt, te reguleren, begrenzen of verbieden.

• Wat staat er in de handleiding?
  Waar gemeenten vooral verantwoordelijk zijn voor een gezonde leefomgeving voor hun inwoners, is de provincie verantwoordelijk voor schoon drink- en grondwater en herstel van natuur. De handleiding laat zien hoe de provincie via de Omgevingswet, pachtvoorwaarden, natuurvergunningen en gronduitgifte actief kan sturen op het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Voor de provincie bestaat op grond van het Europese recht ook een plicht om het gebruik van bestrijdingsmiddelen in bepaalde kwetsbare natuur- en watergebieden terug te dringen.

  Eind september presenteerden Natuur & Milieu en Urgenda de Provinciale handleiding regulering bestrijdingsmiddelen. De Natuur en Milieufederaties en andere natuur- en milieuorganisaties ondersteunen de handleiding. Eerder werd ook al de Gemeentelijke handleiding regulering bestrijdingsmiddelen gepresenteerd.

Tijdelijke zonering als 1 van de maatregelen

De provincie kan een zone rond natuurgebieden en waterwingebieden opnemen in de provinciale omgevingsverordening, waar een verbod op bollenteelt geldt. Dit heet zonering. Niemand weet nog precies hoe breed zo’n zone moet zijn, maar we kunnen nu niet langer wachten. Daarom is de oplossing in onze ogen om met de diverse betrokken partijen te komen tot provincie-brede afspraken over een tijdelijk zone. Zo’n zone kan altijd worden aangepast wanneer er meer duidelijkheid is over de verspreiding en risico’s van bestrijdingsmiddelen, dan wel wanneer de bollenteelt is verduurzaamd.

Gemeenten kunnen in hun omgevingsplan rond dorpen eveneens een (tijdelijke) zonering opnemen. Maar om te voorkomen dat elke gemeente haar eigen zonering gaat instellen, kan de provincie ook instructieregels in de omgevingsverordening opnemen die gemeenten verplicht om bijvoorbeeld in een bepaalde zone rond woningen en scholen bollenteelt te verbieden.

Wij pleiten daarom voor een zoneringsaanpak rond woonbebouwing, natuur- en waterwingebieden waar bollenteelt niet is toegestaan. Nu het duidelijk is welke mogelijkheden er zijn om het gebruik van bestrijdingsmiddelen te reguleren, is het de hoogste tijd dat de provincie en de Drentse gemeenten gezamenlijk verdere stappen vooruit zetten. Drentse inwoners, natuur en (drink)water verdienen bescherming tegen het intensieve gebruik aan bestrijdingsmiddelen in de bollenteelt!