NMF Drenthe
NMF Drenthe NMF Drenthe
Zoeken

Prachtige kansen voor Drentse Houtbouw

Prachtige kansen voor Drentse Houtbouw

Prachtige kansen voor Drentse Houtbouw

Er liggen grote kansen voor houtbouw in Drenthe, dat is gebleken tijdens de webinar ‘Houtbouw in een bosprovincie’ die we op 8 februari organiseerden. Enthousiaste sprekers van Dijkstra Draisma, Bork Groep, DAAD Architecten, Bouwbedrijf Broekman en Woonservice deelden inspirerende voorbeelden. Tijdens een tafelgesprek werd, met input uit de actieve chat, ingegaan op vragen als: wat zijn de mogelijkheden van bouwen met hout? Wat zijn de voordelen? Wat zijn aandachtspunten? En hoe kunnen houtbouwconstructies eruit zien?

Het hout moet natuurlijk ook ergens vandaag komen. Staatsbosbeheer, NICE en Metabolic brachten daarom gedetailleerd in beeld hoeveel hout er in Drenthe kan worden geoogst. Vanuit de Drentse bossen, maar ook uit de huidige bouw. Een primeur, want dit is nog niet eerder in kaart gebracht.

Hieronder lees je de highlights van deze avond. Heb je hier vragen over? Neem dan contact met ons op via info@nmfdrenthe.nl.

De markt is er klaar voor

Coen Verboom van bouwbedrijf Dijkstra Draisma vertelde over de kansen van hout en andere natuurlijke materialen, zoals lisdodde, voor de bouw. “Wanneer mij mensen aan mij vragen ‘waarom bouwen jullie met hout en lisdodde?’ dan is het antwoord dat ik altijd geef: ‘jongens, waarom zijn we hier niet veel eerder mee begonnen?’ (…) Het past heel goed bij de uitdagingen waar wij op dit moment voor staan.” Hij laat zien dat deze bouwvorm bijdraagt aan de energietransitie en de grondstoffentransitie. We kunnen in de toekomst gebouwen creëren met een positieve CO2-voetafdruk, terwijl deze gebouwen nog steeds warm aanvoelen en veel comfort hebben. De mogelijkheden van bouw met natuurlijke materialen zijn groot, omdat je werkt met een licht en flexibel bouwproduct. Daarnaast kan deze bouwvorm het gebruik van lokale ketens stimuleren en gecombineerd worden met biodiversiteit.

Hilco Broekman van Bouwbedrijf Broekman uit Nijensleek deelde ook een aantal inspirerende voorbeelden die de mogelijkheden van houtbouw laten zien. Hij heeft onlangs lokaal hout toegepast in de door hem gebouwde energieneutrale koloniewoningen in Frederiksoord. “We merken ook dat de klant het vraagt. Dat ze het fijn vinden om in een houten woning te wonen. Dat komt onder andere doordat het klimaat in de woning fijn en warm voelt, omdat je geen gebruik maakt van koud beton.” Op dit moment werkt hij aan een volgende droom: het opzetten van een lokale keten waarin hout uit de buurt in woningen wordt verwerkt.

Dat bleek koren op de molen van Rob Hendriks van DAAD Architecten uit Beilen. Ook hij ziet grote kansen voor hout. Niet alleen vanuit de materiaaleigenschappen, maar juist ook vanwege het ontwerp. “Er liggen kansen om een nieuwe type architectuur te ontdekken.” Met een reeks voorbeelden liet hij zien dat hout veel meer mogelijkheden biedt voor mooie details en streekeigen ontwerpen. Met hout kunnen we Drenthe dus ook veel mooier maken en het karakter en de schoonheid van onze provincie versterken. Rob ziet het als grote uitdaging van Drenthe om met hout ook de band met cultuurhistorie en het unieke karakter van Drenthe te versterken.

Leon Vries van woningcorporatie Woonservice uit Westerbork sloot hier op aan. Hij werkt samen met DAAD Architecten aan een serie circulaire huurwoningen in Exloo. Hij is erg enthousiast over de mogelijkheden die hout biedt in nieuwbouw, maar ziet tegelijkertijd ook kansen wanneer je kijkt naar renovatie. “Houten geveldelen moeten vaak vervangen worden. We kijken of we dat met een gesloten, houten keten kunnen doen binnen Drenthe. (…)” Woningcorporaties staan op dit moment voor een grote opgave, dus zij kunnen een belangrijke rol spelen in circulaire bouw.

Slopen is het nieuwe oogsten

Koen Roosenboom van Bork Groep uit Stuifzand en Alex van Oost van het samenwerkingsverband NICE uit Meppel benadrukten de rol van ontwerpers en opdrachtgevers in zo’n proces. In de bestaande voorraad huizen en gebouwen ligt een schat aan materialen die we nog moeten ontdekken en veel meer moeten gaan gebruiken.

Bork Groep ziet dat zijn tijd als bedrijf met de sloophamer voorbij is en ontwikkelt zich als nieuwe grondstoffenleverancier. Koen Roosenboom: “We gaan een woning door en halen zorgvuldig en handmatig materialen eruit, zodat dit kan worden hergebruikt. Dus we zijn niet langer een sloopbedrijf, maar juist een oogstbedrijf.” Hij vertelt dat het demonteren en het vinden van een nieuwe bestemming tijd kost. “En die tijd moet je door opdrachtgevers wel gegund worden.”

Alex van Oost van NICE verwacht dat de waarde van deze materialen enorm zal toenemen. Vooral materialen die direct herbruikbaar zijn geven winst: je hoeft ze niet opnieuw te maken en niet aan te slepen. Daarnaast zullen de CO2-beprijzing en schaarste van grondstoffen komende decennia effect gaan hebben op deze prijzen.

NICE heeft met bureau Metabolic de grondstoffenvoorraad van de gebouwde omgeving in kaart gebracht. Alex presenteerde deze avond hoeveel hout er te oogsten is uit de huidige gebouwenvoorraad. Maar volgens Alex moeten we niet alleen kijken naar hergebruik van materialen, maar ook naar hergebruik van gemaakte producten. “Laten we gaan kijken hoe we niet alleen de grondstoffen, maar ook producten langer kunnen gebruiken, kunnen hergebruiken en een nieuwe bestemming kunnen geven in de gebouwde omgeving.” Door middel van twee aansprekende voorbeelden (nieuwbouw Alfa Collega in Hoogeveen en renovatie Gasunie in Groningen) liet hij zien hoe dit in de praktijk kan uitwerken.

Duurzaam bosbeheer

Aaldrik Pot van Staatsbosbeheer nam ons mee naar de waarden en potenties van het Drentse bos. Hij laat zien dat er grenzen zitten aan het gebruik van hout en dat op dit moment een klein deel van het Drentse bouwhout daadwerkelijk in Drenthe blijft.

Het Drentse bos kent zijn oorsprong in gebruik van hout, maar heeft natuurlijk niet alleen een productiefunctie. Een groot deel van het bos heeft een hoge natuurwaarde. Ook zijn deze bossen ook van waarde voor toerisme en recreatie. Met behoud van natuur en op basis van verantwoord bosbeheer liggen hier natuurlijk wel kansen die Staatsbosbeheer met beide handen wil aanpakken. Mooi voorbeelden zijn bijvoorbeeld het gebruik van eigen hout bij de Drentse bezoekerscentra in Donderen en Bargerveen.

Hoe nu verder? Oogst en aanbevelingen

Deze bijeenkomst legde de kansen, mogelijkheden en beperkingen van houtbouw bloot. Dit resulteert in een serie aanbevelingen voor de korte en lange termijn. Uit de bestaande bouw in Drenthe komt de komende tijd veel hout vrij. Deze bestaande voorraad uit eigen streek kunnen we gebruiken om bijzondere, typisch Drentse houtwoningen te maken. Daarnaast moeten we circulair ontwerpen, korte lokale ketens opzetten en cross-overs creëren. Het is belangrijk om vanuit verschillende disciplines samen op te trekken, te beginnen met de rol van opdrachtgevers. Uitdagend opdrachtgeverschap is namelijk een belangrijke succesfactor.

Daarnaast moeten we investeren in meer bos: de natuurorganisaties zien hierin veel Drentse kansen, júist in landelijk gebied waar ook andere opgaven spelen als stikstof, recreatie, klimaat en de landbouwtransitie.

Deze oogst en aanbevelingen zijn op korte termijn goed te gebruiken voor de Provinciale Bomen- en Bossenstrategie die komende week in de Provinciale Staten wordt behandeld. Daarnaast zal de Natuur en Milieufederatie Drenthe het geheel ook op andere wijzen een vervolg geven: zowel voor de gemeenteraadsverkiezing, in het aanjagen van circulaire bouw én als inbreng voor het Drents Perspectief 2050.

Tips uit de chat

Ook in de chat werd enthousiast meegepraat en -gedacht. Artikelen en links die zijn gedeeld in de chat, zijn: